آشنایی با واترپلو

واترپلوی مردان از جمله اولین ورزش های تیمی معرفی شده در بازی های جدید المپیک در سال 1900 بوده است. اکنون واترپلو در بسیاری از کشورها مورد استقبال واقع شده است؛ علی الخصوص در اروپا (مشخصاً در مجارستان، یونان، ایتالیا، روسیه و یوگسلاوی سابق)، ایالات متحده، کانادا و استرالیا. این بازی در حال حاضر شامل تیم هائی متشکل از هفت بازیکن (و حداکثر تا شش نفر ذخیره) به همراه توپ واترپلو که به اندازه? توپ فوتبال می باشد که به دلیل دارا بودن خاصیت ضد آبی از نایلون ساخته شده است. 

قواین واترپلو در قرن نوزدهم در بریتانیای کبیر توسط ویلیام ویلسون توسعه یافت. بازی جدید چیزی شبیه به فوتبال آمریکائی بود که در رودخانه ها و دریاچه ها و دریاچه های انگلستان و اسکاتلند، با توپی که از لاستیک هندی ساخته شده بود، انجام می شد. این ”راگبی آبی“ به تدریج و براساس تلفظ کلمه? ”پولو“ در زبان بالتی به معنای توپ، ”واترپلو“ نامیده شد.

بازی اولیه خشونت فیزیکی، کشتی و نگه داشتن بازیکن حریف را در زیر آب، جهت بازپس گیری توپ، مجاز می شمرد، دروازه بان بیرون از منطقه? بازی می ایستاد و با پریدن در آب و بر روی هر حریفی که قصد گل زدن به واسطه? قرار دادن توپ در سطح تعیین شد داشت، از دروازه دفاع می نمود.

این بازی تا دهه 1980 به تدریج پیشرفت کرد تا جائی که شامل بازی سریع تیمی با یک توپ بود و بر شنا کردن، پاس دادن و گل زدن از طریق شوت کردن داخل یک دروازه? توری تأکید می نمود. تنها هنگامی می شد جهت به دست آوردن توپ از بازیکن حریف تلاش نمود که او توپ را نگه داشته باشد البته نمی توان او را زیر آب برد. در سال 1888 لیگ واترپولی لندن جهت حل مشکل گوناگونی در قوانین منطقه ای تأسیس شد و مجموعه قوانینی تصویب نمود تا رقابت تیمی را ممکن ساخته و پایه? بازی کنونی را شکل دهد. اولین دوره? بازی های واترپلو با قهرمانی انگلیس در سال 1888 صورت پذیرفت. در سال 1890 اولین بازی بین المللی واترپلو انجام شد و اسکاتلند چهار بر صفر انگلستان را شکست داد. 

این بازی بین سال های 1890 و 1900 در اروپا با رقابت تیم ها در آلمان، اتریش، فرانسه، بلژیک، مجارستان و ایتالیا که از قوانین بریتانیائی استفاده می کردند، گسترش یافت. بازی متفاوتی در ایالات متحده انجام می شد که همراه با بازی خشونت آمیز نگه داشتن، زیر آبی رفتن و محکم در دست نگه داشتن یک توپ رم و نیمه باد که می شد آن را در زیر آب نگه داشت، انجام می شد. در نتیجه تیم های اروپائی در مسابقات قهرمانی المپیک 1904 در ”سن لوئیس“ رقابت ننمودند. تا سال 1914 اکثر تیم های آمریکائی قبول کردند از قوانین بین المللی پیروی کنند. در سال 1929 یک کمیته? بین المللی واترپلو متشکل از نمایندگان بریتانای کبیر و فدراسیون بین المللی شنای آماتور (فینا) شکل گرفت. قوانین برای بازی های بین المللی پیشرفت یافتند و در سال 1930 به اجرا گذاشته شدند. از آن پس فینا ساختار اکم بر این بازی بوده است. در گذر سال ها هم تغییرات تکنیکی و هم تغییرات قانونی بر مشخصه های این بازی تأثیر گذاشت. در سال 1928 مربی مجار واترپلو ”بلاکمجدی“، پس هوائی یا پاس خشک را ابداع نمود. 

تکنیکی که در آن بازیکن توپ را مستقیماً از راه هوا به بازیکن دیگر می فرستد، یعنی او توپ را بدون برخورد با آب دریافت می کند. پیش از آن بازیکنان می گذاشتند ابتدا توپ در آب بیافتد و سپس آن را بر می داشتند اما پاس خشک این بازی خشن را پویاتر نمود و باعث برتری مجارستان در واترپلو برای بیش از شصت سال شد. در سال 1936 ”جیمزآر. اسمیت“ مربی واترپلوی کالیفرنیا و نویسنه? کتب متعددی درباره? علم مکانیک واترپلو، توپ واترپلوئی از جنس پوششی از الیاف لاستیکی روی یک محفظه? بادکردنی ابداع نمود که موجب بهبود در اجرای عمل شد. توپ چرمی قبلی، آب جذب می کرد و در حین بازی سنگین تر می شد. در سال 1949 تغییرات قوانین اجازه داد بازی بدون وقفه پس از سوت داور به دلیل یک خطای معمولی ادامه پیدا کند و سرعت بازی بالا برود. در دهه? 1970 خطای اخراج، جایگزین سیستم امتیازی برای خطاهای سنگین شد. بازیکنان خاطی به یک دقیقه اخراج مجازات می شدند و تیم شان مجبور بود با بازیکنان کمتری بازی کند. حق مالکیت توپ محدود به 45 ثانیه قبل از تلاش برای به ثمر رساندن گل می شد. از آن پس، زمان مجازات ها و مالکیت کاهش یافت. شوت مستقیم به سمت دروازه از خط هفت متر پس از اعلام یک پرتاپ آزاد در سال 1994 مجاز گردید و در سال 2005 به پرتاپ پنج متر تغییر یافت.

در سال 1869 یک توپ هندی از جنس پلاستیک با توپی که از معده خوک درست شده بود تعویض شد . یک سال بعد انجمن شنای لندن قوانین فوتبال را به نحوی گسترش داد تا بتوان در استخر شنا از آن استفاده کرد  . 

اولین بازی رسمی واترپلو در لندن در مکانی به نام Cristal Place Pluge انجام شد . به زودی بازی ها به درجه ای رسیدند که قابلیت تماشا کردن را داشته باشند. پاس دادن ،‌ ضربه زدن به توپ و دریپل کردن به طور جدی تمرین می شد . همه بازیکنان توجه خود را به این موضوع معطوف می کردند که وظیفه دارند ( بدون در نظر گرفتن موقعیتشان در زمین ) گلی را به ثمر برسانند . 

سال 1880 در اسکاتلند ، برای سرعت بخشیدن به بازی دستورالعمل های قوانین حمله یا ضربه مجاز نیز تغییر یافت .

بازی از شیوة راگبی به شیوه فوتبالی تغییر پیدا کرد . 

مکان به ثمر رسیدن گل به صورت یک دروازه به طول 3 پا و با عرض 10 پا تغییر کرد و امتیاز هر گل براساس عبور کردن توپ از این محوطه سنجیده می شد . توپ کوچک واترپلو به توپ هم اندازه توپ فوتبال تغییر یافت . 

بازیکنان فقط زمانی که مالک توپ بودند می توانستند تکل کنند و در یک زمان هر بازیکن فقط توپ را می توانست با یک دست بگیرد ،‌ مدتی بعد از 1880 قوانین اسکاتلندی در بریتانیای کبیر نیز اعمال شد . 

1888 ایالات متعهده امریکا دیگر کشوری بود که ورزش واترپلو را آغاز کرد . 

به دلیل آنکه استخرهای موجود در امریکا ابعاد کوچک تری نسبت به استخرهایی که در آن واترپلو بازی می شد داشتند بازیکنان بعد از آموختن قوانین جدید انگلیسی به بازی با قوانین مخصوص به خودشان پرداختند . 

واترپلو در سال 1889 در مجارستان ،‌ 1890 بلژیک و استرالیا،‌ 1894 آلمان و 1895 در فرانسه گسترش یافت . ورزش واترپلو به بازی های المپیک 1900 که در پاریس برگزار شد اضافه گشت و در مسابقه فینال. انگلیس – بلژیک را با نتیجه 7 بر 2 مغلوب خود ساخت و فرانسه نیز در مکان سوم ایستاد . 

در مسابقات لویس سال 1904 تنها تیم شرکت کننده از ایلات متعهده امریکا بود ،‌ آلمان در ابتدا ابراز علاقه مندی کرد ولی بعد از آنکه متوجه شد تیم امریکا فراتر از قوانین اروپایی و انگلیس – اسکاتلندی مهارت های خود را بالا برده از شرکت در مسابقات اجتناب ورزید. سال های بعد ،‌ انگلیس در بازی های اروپا و المپیک شرکت کرد و پیروزی را در سال 1908 در لندن ،‌ 1912 در استکهلم و 1920 در ANTWERP بدست آورد . 

سال 1911 ،‌ تشکیلات پیشرفته ای برای بازی ها ساخته شد درست زمانی که فدراسیون جهانی شنا FINA) ) اجرای قوانین انگلیسی – اسکاتلندی را برای تمام اعضای خود به صورت الزامی در آورد . 

البته تا سال 1920 که هفتمین بازی های المپیک در ANTWERP برگزار می شد توجه زیادی به این قوانین نشد تا اینکه 12 تیم در این مسابقات شرکت کردند و از آنجا بود که این ورزش به صورت جهانی و همه گیر درآمد . حتی بعد از آن آلمان ، استرالیا و مجارستان مجاز نبودند تا پایان ندادن به درگیری های خود در جنگ جهانی اول در مسابقات شرکت کنند . 

از آغاز سال 1928 اول آلمان و بعد مجارستان به صورت یک حکمران برای تسلط بر واترپلوی کل جهان درآمدند و این تسلط تا سال 1980 به طول انجامید . 

پیشرفت و توسعه توپ واترپلو مدرن 

از المپیک 1912 توپ واترپلو یک توپ چرمی فوتبال بود که آب را به خود جذب می کرد و بسیار سنگین و لغزنده می شد و زمانی که پرتاب می شد در طرفین ثبات نداشت . 

در المپیک 1936 برلین آقای جیمز – اسمیت که یک امریکایی بود توپ واترپلویی از کتان به هم پیچیده شده ساخت ( که بعدها برای بالاتر بردن کارایی با نایلون ساخته شد )‌ و یک پوشش چرمی فابریک داشت که به رنگ قرمز بود اما در سال 1948 رنگ زرد برای توپ واترپلو انتخاب شد به دلیل آنکه قابلیت دید بالاتری نسبت به دیگر رنگ ها دارد . 

بنابراین این توپ طول عمر بیشتر و قابلیت جابه جایی بهتری داشت که با جابه جایی سریعتر و امتیاز آوردن های بیشتری همراه بود. 

تا المپیک سال 1956 به صورت رسمی از آن استفاده نشد . 

اثرات مفید بدنی 

واترپلو ورزشی آبی و تیمی است. بنابراین از یک طرف باعث بروز آثار ورزش شنا می شود و از طرف دیگر اثر مفید ورزش های توپی را به همراه دارد. بازیکنان این رشته باید از قدرت و سرعت بالایی برخوردار باشند. در این ورزش تمام اعضای بدن مانند یک زنجیر عمل می کنند. یعنی ورزشکار باید از تمام عضلات خود کمک بگیرید تا بتواند نیروی لازم را به توپ وارد کند. اعضای مختلف بدن مثل دست ها،‌ لگن و پاها باید بتوانند حرکات چرخشی خاصی را انجام دهند. بنابراین علاوه بر قدرت، انعطاف پذیری نیز در این ورزش لازم و ضروری است. بعضی از حرکات باعث می شوند سرعت توپ افزایش یابد مثل چرخش مناسب در ناحیه کمر و شانه و همچنین قدرت به عقب بردن بازوها و آرنج و توانایی خم کردن مچ دست. 

به دست آوردن مهارت در این زمینه ها نیاز به تمرین فراوان دارد. بازیکنان علاوه بر قدرت و انعطاف پذیری باید از تمرکز کافی و قدرت طراحی نقشه برای تمرکز بر حریف هم برخوردار باشند. بنابراین به طور خلاصه می توان گفت که ورزش واترپلو دارای اثرهای مفید زیر است:

اولین لیگ جهانی 

اولین لیگ جهانی واترپولو در سال 2002 رسما" آغاز شد. در آن زمان تنها هشت تیم در لیگ در دو گروه حضور داشتند. 

چهر تیم برتر آن لیگ را روسیه، اسپانیا، مجارستان و یونان تشکیل می دادند. جایزه تیم اول در سال 2002 نیز همان یکصد هزار دلاربود.

آسیب های ورزش واترپلو 

برخی از اسیب های واترپلو ناشی از انجام این ورزش در آب است مثل حساسیت و قرمزی چشم، آفتاب سوختگی و عفونت های پوستی. اما از آسیب های شایع و مخصوص به این ورزش می توان به موارد زیر اشاره کرد: 

کشیدگی تاندون های شانه: این آسیب بسیار شایع است زیرا ورزشکاران برای افزایش قدرت و سرعت پرتاپ توپ به عضلات و تاندون های این ناحیه فشار زیادی وارد می کنند و باعث کشیدگی و گاهی پارگی تاندون های این ناحیه می شوند. 

آسیب به انگشتان: سرعت سریع توپ و برخورد آن با انگشتان دست ورزشکاران باعث ضرب دیدگی، کبودی و حتی بروز زخم و شکستگی در این نواحی می شود. 

آسیب ناحیه صورت: واترپلو ورزش پر برخوردی است و ورزشکاران به سهو یا به عمد ضرباتی را به بازیکن حریف وارد می کنند. در نتیجه کبودی زیر چشم و پارگی لب از جمله آسیب های شایع است. 

عواملی که سبب بروز آسیب بیشتر می شوند:

پیشگیری از آسیب ها 

رعایت چند نکته از بروز آسیب بدنی جلوگیری می کند:

مهارت های اولیه واترپلو 

برای انجام ورزش واترپلو ورزشکار باید در بعضی کارها مهارت داشته باشد. اولین فاکتور لازم برای شروع این ورزش، مهارت در شنا است. در این ورزش، بازیکنان باید بتوانند طول 30 متری استخر را بارها و بارها شنا کنند. نوع شنا کردن بازیکنان واترپلو با شنای کلاسیک متفاوت است. در این روش بازیکنان از یک استیل آزاد استفاده می کنند به طوری که هنگام شنا کردن همیشه سر آنها از آب بیرون خواهد بود تا بتوانند بر بازی مسلط باشند. مهارت دومی که بازیکنان باید به دست آورند، شیوه کنترل توپ با یک دست است. همچنین این ورزشکاران باید بتوانند توپ را با هر دو دست خود کنترل کنند. 

مهارت دیگری که ورزشکاران این رشته باید داشته باشند، نوعی پا دوچرخه است که در آن حرکات پا به صورت دایره وار انجام می شود. در این حرکت که ورزشکاران از آن برای نگه داشتن خود روی سطح آب استفاده می کنند، انرژی بسیار کم مصرف می شود. ورزشکاران ورزش واترپلو باید از تمرکز و سرعت عمل بالایی برخوردار باشند تا بتوانند بر تیم حریف غلبه کنند. 

یکی از جالبترین بازیهایی است که توسط دو تیم در داخل آب انجام می گیرد . بازیکنان علاوه بر داشتن مهارت کافی در شنا کردن باید مهارت بازی با توپ واترپلو را در آب نیز داشته باشند.

کیفیت بازی به این صورت است که دو تیم سعی می کنند با کمک یاران هم توپ ا در داخل دروازه حریف (که در داخل آب قرار گرفته است ) جای دهند . هر تیم شامل 7 بازیکن اصلی است که یکی دروازه بان تیم خواهد بود که از کلاه مخصوص استفاده می کند و سایر بازیکنان با کلاههای ابی یا سفید که بر روی آن شماره بازیکن ذکر گردیده است مشخص می شوند. ضمنا هر تیم دارای حداکثر6بازیکن ذخیره است که ممی توان از این 6 بازیکن به عنوان جانشین بازیکنان اصلی استفاده کرد.  

قوانین ورزش واترپلو 

در سال 1900میلادی این ورزش به طور رسمی وارد المپیک شد. 

تعداد بازیکن 12 نفر که 7 نفر در داخل زمین و 5 بازیکن ذخیره است . بازیکنان اصلی دارای یک دروازه بان و شش بازیکن زمین هستند. این شش بازیکن می توانند هم در نقش حمله و هم در نقش دفاعی ظاهر شوند و جای مخصوص به خود ندارند. یکی از قوانین مهم واترپلو این است که بازیکنان زمین اجازه ندارند توپ را با دو دست بگیرند و باید آن را فقط با یک دست کنترل کنند. در فاصله دو متری از دروازه بان های هر تیم نشانه هایی به نام خط دو متری وجود دارد. بازیکنان تیم مقابل اگر توپ نداشته باشند نباید وارد این محوطه شوند. 

مدت زمان بازی برای آقایان در جهار ست هفت دقیقه ای و برای خانم ها چهار ست چهار تا شش دقیقه ای است. 

اندازه زمین ( بیـن المللی ) – طول 30 متر و عرض 20 متر و عمق آب 2 متر ( 4 پا ) و نباید از 80/1 متر کمتر باشد در مسابقات داخلی سعی بر این است که شرایط فوق رعایت شود و برای بانـوان 17×25 متر می باشد. 

اندازه دروازه : طول آن 3 متر و ارتفاع 90 سانتی متر و عمق 30 سانتی متر و جنس آن از چوب یا فلـز و یا پلاستیک و رنگ آن سفید می باشد. 

محیط توپ : بین 67 تا 71 سانتی متر و جنس رویه آن از چرم یا پلاستیک باشد . 

وزن توپ : 400 تا 450 گرم و رنگ زرد می باشد . 

شروع بازی : توسط حلقه ای توپ در وسط آب قرار می گیرد و یا توسط داور انداخته می شود. 

تعداد تعویض : آزاد 

فاصله نقطه پنالتی تا دروازه 4 متر می باشد . 

بلند کردن 2 پرچم متوسط داور یعنی گل قبول است . 

تعداد استراحت بعد از هر دوره به مدت 2 دقیقه و در هر دوره دو استراحت 1 دقیقه ای . 

یک تیم می تواند 35 ثانیه توپ را می تواند در اختیار داشته باشد. 

از پشت 7 متر می توان خطا را یک ضرب گل کرد. 

چهار خط با رنگ های خط قرمز ، خط زرد ، خط سبز ، خط سفید وجود دارد. 

خط قـرمز : 2 متر بازیکن تیم مقابل اگر توپ داشته باشند نباید وارد این محوطه شود. 

خط زرد : 4 متر پنالتی – خطایی که داور تشخیص به پنالتی می دهد . 

خط سفید : خط دروازه و خط نیمه 

خط سبز : 7 متر – آزاد بازیکنان در این منطقه آزاد می باشنـد. 

کرنر : از منطقه 2 متر و محل درست وبا خروج بازیکنان تیم حمله از این منطقه می باشد و در غیر این صورت تکرار می شود. 

وقت اضافی : 2 زمان 5 دقیقه ای 

اگر یک بازیکن 3 بار اخراج شود اسیکالیفه با جایگزین – اگر بازیکن مرتکب خشونت شود. اکسکلود بدون جایگزین خواهد بود . 

اخراج بازیکن 20 ثانیه و پشت خط دروازه خودی قرار می گیرد . 

زمان بازی – 4 دروه ( پریود) 7 دقیقه ای مفید و فعال برای آقایان و خانم ها در چهار ست 4 تا 6 دقیقه ای .

خطاها:

تعویض بازیکنان در زمان استراحت بین دوره های بازی و استراحت و وقت های اضافی – بعد از به ثمر رسیدن یک گل – در زمان تایم اوت .

رشته واتر پلو همان طور که میدانید در دو تیم هفت نفره متشکل از :

این بازی در استخری با طول20تا30متروعرضی با ابعاد10تا20مترودر عمقی بین180تا2مترتوست بازیکنان فوق انجام می گیرد. 

توپ واترپلو باید حد اقل400 گرم و حداقل450 گرم میباشدجنس ان باید ضداب باشد و دارای محیطی برابر 68 تا71 سانتیمترو فشار هوایی معادل 90 تا 97 کیلوپاسکال باشد. 

هییت داوران این بازی شامل دو داور در کناره های استخر ودو داور دروازه وقت نگهدار می باشد. 

خطا های معمول در این بازی شامل حمل توپ با دو دست زیر اب بردن توپ ممانعت از پرتاب توپ وحمل ان گرفتن پا ومایو وپاشیدن اب به صورت حریف میباشد که برای هرکدام مجازاتی تعیین شده است اما همچنان بنا به دلایل بالا از گفتن انها ماضورم.

گروه های سنی شرکت کننده در مسابقات برای پسران و دختران به شرح زیر میبا شد: